Καρκίνος του προστάτη

• Ηλικία.Ο καρκίνος του προστάτη είναι σπάνιος σε άνδρες κάτω των 40 ετών, αλλά η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη αυξάνεται ραγδαία μετά την ηλικία των 50 ετών. Περίπου το 60% των καρκίνων του προστάτη διαγιγνώσκονται σε άνδρες ηλικίας άνω των 65 ετών.
• Φυλετική/εθνοτική καταγωγή. Ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται συχνότερα σε άνδρες με καταγωγή από την Αφρική και τη Καραϊβική και όταν αναπτύσσεται είναι συνήθως πιο επιθετικός και συμβαίνει σε νεότερη ηλικία. Είναι λιγότερο συχνός στους άνδρες από την Ασία, τους Ισπανικής και Λατινοαμερικάνικης καταγωγής, ενώ οι λευκοί βρίσκονται κάπου στο ενδιάμεσο.
• Οικογενειακό ιστορικό. Ο καρκίνος του προστάτη είναι πιο συχνός σε ορισμένες οικογένειες και στο 3-7% όλων των περιπτώσεων μπορεί να υπάρχει κληρονομικός ή γενετικός παράγοντας. Το να έχει κάποιος πατέρα ή αδερφό με καρκίνο του προστάτη, υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης αυτής της νόσου.Όσο περισσότερους συγγενείς έχει κάποιος που πάσχουν, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος.
• Κληρονομικές γονιδιακές αλλαγές. Ορισμένες γονιδιακές αλλαγές που κληρονομούνται από έναν γονέα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, αν και αυτές πιθανώς ευθύνονται μόνο για ένα μικρό ποσοστό των καρκίνων του προστάτη συνολικά.

Δεν υπάρχει αποδεδειγμένη στρατηγική πρόληψης του καρκίνου του προστάτη. Αλλά μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη κάνοντας υγιεινές επιλογές, όπως:

• να επιλέξετε μια υγιεινή διατροφή
• να διατηρείτε ένα υγιές βάρος
• να ασκείστε τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας

Συνιστάται να κάνετε μια βασική εξέταση PSA στην ηλικία των 45 ετών και με βάση αυτά τα αποτελέσματα  ο Ουρολόγος σας θα σας συμβουλεύσει για το κατάλληλο σχήμα παρακολούθησης.Οι άνδρες με χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου θα πρέπει να συμβουλεύονται τον Ουρολόγο σε μικρότερη ηλικία.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένο φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό επίπεδο PSA στο αίμα. Στο παρελθόν, επίπεδα PSA 4,0 ng/ml και χαμηλότερα θεωρούνταν φυσιολογικά. Ωστόσο, ορισμένα άτομα με επίπεδα PSA κάτω από 4,0 ng/mL έχουν καρκίνο του προστάτη και πολλά με υψηλότερα επίπεδα PSA μεταξύ 4 και 10 ng/mL δεν έχουν καρκίνο του προστάτη. Άλλοι παράγοντες ,όπως η ηλικία, το μέγεθος του προστάτη και το προηγούμενο ιατρικό ιστορικό πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν προχωρήσουμε σε περαιτέρω εξετάσεις.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη δεν εμφανίζονται συνήθως μέχρι ο προστάτης να είναι αρκετά μεγάλος ώστε να επηρεάσει τον σωλήνα που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη προς τα έξω και ονομάζεται ουρήθρα ή η ίδια η ασθένεια να βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.

Όταν συμβεί αυτό, μπορεί να παρατηρήσετε πράγματα όπως:

• συχνουρία
• δυσκολία κατά την ούρηση
• αίσθημα ότι η κύστη σας δεν έχει αδειάσει πλήρως
• αίμα στα ούρα
• στη μεταστατική νόσο ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει κόπωση, απώλεια βάρους και οσφυαλγία 

Αυτά τα συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοούνται, αλλά δεν σημαίνουν πάντα ότι έχετε καρκίνο του προστάτη.

Βιοψία. Εάν ο γιατρός σας διαπιστώσει μια ανωμαλία κατά την δακτυλική εξέταση του προστάτη ή τη μαγνητική τομογραφία ή εάν το PSA είναι υψήλο , μπορεί να χρειαστείτε βιοψία.

Σίγουρα ναι. Έχει αποδειχθεί ότι η μαγνητική τομογραφία μπορεί να ανιχνεύσει ανωμαλίες του προστάτη και μαζί με άλλα ευρήματα όπως το PSA και ο όγκος του προστάτη μπορεί να καθοδηγήσει την απόφαση για το αν κάποιος χρειάζεται πράγματι βιοψία.Στην πραγματικότητα στις πιο σύγχρονες διαγνωστικές προσεγγίσεις για τον καρκίνο του προστάτη η μαγνητική τομογραφία είναι το πιο πολύτιμο στοιχείο.

Η τεχνολογία βιοψίας σύντηξης συνδυάζει τις εικόνες της μαγνητικής σας τομογραφίας με την εικόνα του υπερήχου σε πραγματικό χρόνο. Αυτή η συγχώνευση των εικόνων δημιουργεί μια σαφέστερη εικόνα τυχόν ύποπτων περιοχών στον προστάτη και αυξάνει την ακρίβεια της λήψης του δείγματος.

Αυτό είναι ένα θέμα διαμάχης. Είναι γνωστό ότι σε πολύ έμπειρα χέρια στη βιοψία προστάτη δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στο ποσοστό ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη. Παρόλα αυτά επειδή αυτή η τεχνολογία είναι άμεσα διαθέσιμη στα περισσότερα νοσοκομεία συνιστάται να τη χρησιμοποιείται και να επωφεληθείτε από τα πιθανά πλεονεκτήματά της.

Η απάντηση είναι απλή, η διαπερινεϊκή βιοψία είναι ασφαλέστερη, καθώς ενέχει πολύ μικρότερο κίνδυνο λοίμωξης και το σημαντικότερο, είναι πιο ακριβής, καθώς με αυτή την προσέγγιση μπορούμε να πάρουμε δείγματα από περιοχές του προστάτη που είναι αδύνατο να προσεγγίσουμε με την παραδοσιακή διορθική βιοψία.

Ο ουρολόγος σας ανάλογα με το προηγούμενο ιατρικό ιστορικό σας, την κλινική εξέταση, τις λεπτομέρειες της βιοψίας, την τιμή του PSA και τα ευρήματα της μαγνητικής τομογραφίας θα σας καθοδηγήσει σχετικά με τις συγκεκριμένες εξετάσεις που πρέπει να κάνετε.

Εάν μόλις διαγνωσθήκατε με καρκίνο του προστάτη, μπορεί να αισθάνεστε φοβισμένοι, ανήσυχοι, αγχωμένοι ή ακόμη και θυμωμένοι. Τα συναισθήματά σας μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Δεν υπάρχει σωστός τρόπος να αισθάνεστε και ο καθένας αντιδρά με τον δικό του τρόπο.

Όταν σας πούν ότι έχετε καρκίνο, μπορεί να είναι ένα σοκ και μπορεί να δυσκολευτείτε να καταλάβετε τα πάντα και να αντιμετωπίσετε την πληροφορία. Η σκέψη για τον καρκίνο σας και τις πιθανές θεραπείες μπορεί να είναι αγχωτική και μπορεί να έχετε πολλές ερωτήσεις.

Μπορεί να νιώθετε άγχος για το μέλλον και για το πώς η ύπαρξη καρκίνου του προστάτη θα επηρεάσει τη ζωή σας και τους αγαπημένους σας.

Υπάρχουν άνθρωποι που είναι εκεί για να σας υποστηρίξουν και υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τον εαυτό σας. 

Συμβουλεύουμε τους ασθενείς να:

• Μοιραστείτε αυτό που σκέφτεστε, βρείτε κάποιον με τον οποίο μπορείτε να μιλήσετε, είτε πρόκειται για την οικογένειά σας, είτε για συγγενείς, είτε για το γιατρό σας.
• Βάλτε στον εαυτό σας στόχους και πράγματα για τα οποία να ανυπομονείτε.
• Αφιερώστε χρόνο για να φροντίσετε τον εαυτό σας. Όταν αισθάνεστε έτοιμοι να το κάνετε, μάθετε κάποιες τεχνικές για να διαχειριστείτε το άγχος και να χαλαρώσετε – όπως ασκήσεις αναπνοής ή να ακούτε μουσική.
• Ακολουθήστε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή.
• Να είστε όσο πιο δραστήριοι μπορείτε.Η διατήρηση της δραστηριότητας μπορεί να βελτιώσει τη σωματική σας δύναμη και τη φυσική σας κατάσταση και να βελτιώσει τη διάθεσή σας.Η σωματική δραστηριότητα μπορεί επίσης να βοηθήσει με ορισμένες παρενέργειες της θεραπείας.

Η βιοψία προστάτη μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία ή υπό νάρκωση, ανάλογα με την προτίμηση του ασθενούς, αφού ο ουρολόγος του εξηγήσει πλήρως τη διαδικασία.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται σχετικά αργά και μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να γίνει αρκετά μεγάλος ώστε να είναι ανιχνεύσιμος, και ακόμη περισσότερο για να κάνει μεταστάσεις.

Ο καρκίνος του προστάτη, δυστυχώς, είναι συχνός. Προσβάλλει έναν στους επτά άνδρες, γεγονός που τον καθιστά τον δεύτερο πιο συχνό καρκίνο μεταξύ των ανδρών. Τα καλά νέα είναι ότι ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να θεραπευτεί, ιδίως όταν εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται έγκαιρα.

Περίπου 95 στους 100 άνδρες θα επιβιώσουν από τον καρκίνο τους για 5 ή περισσότερα χρόνια μετά τη διάγνωση.

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου καθώς και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς κάποιος μπορεί να έχει

• Ρομποτική ριζική προστατεκτομή με ή χωρίς πυελική λεμφαδενεκτομή
• Ακτινοθεραπεία
• Βραχυθεραπεία
• Εστιακή θεραπεία
• Χημειοθεραπεία
• Ορμονοθεραπεία
• Ανοσοθεραπεία
• Συνδυασμοί των ανωτέρω θεραπειών

Αυτό μπορεί να φαίνεται περίεργο ερώτημα, αλλά πολλοί εντοπισμένοι καρκίνοι του προστάτη αναπτύσσονται πολύ αργά για να προκαλέσουν προβλήματα ή να επηρεάσουν τον χρόνο ζωής σας. Πολλοί άνδρες με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη δεν θα χρειαστούν ποτέ θεραπεία.Επιπλέον, ο καρκίνος του προστάτη διαγιγνώσκεται συχνά σε ηλικιωμένους άνδρες ή σε ασθενείς με πολύ σημαντικές συννοσηρότητες, στους οποίους η θεραπεία ενέχει συνήθως περισσότερους κινδύνους από τον ίδιο τον καρκίνο. 

Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας δείχνουν ότι ο καρκίνος σας είναι απίθανο να εξαπλωθεί εκτός του προστάτη, μπορεί να αποφασίσετε να παρακολουθείτε τον καρκίνο σας. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υποβληθείτε σε θεραπεία, εκτός εάν ο καρκίνος αρχίσει να αναπτύσσεται ή εμφανίσετε συμπτώματα. Αντ’ αυτού, θα κάνετε τακτικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων των εξετάσεων PSA, των μαγνητικών τομογραφιών και των βιοψιών προστάτη, για να ελέγχετε εάν η νόσος επιδεινώνεται.

Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν είναι υποψήφιος για θεραπεία λόγω προχωρημένης ηλικίας ή συννοσηρότητας χρειάζεται επίσης προσεκτική παρακολούθηση για να εντοπιστούν τυχόν σημάδια εξέλιξης της νόσου ,οπότε το σχέδιο διαχείρισης πρέπει να συζητηθεί εκ νέου με τον ουρολόγο σας.

Οι θεραπευτικές σας επιλογές θα εξαρτηθούν από το αν ο καρκίνος σας περιορίζεται εντός του προστάτη, έχει εξαπλωθεί έξω από τον προστάτη ή έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.

Οι θεραπευτικές σας επιλογές και η θεραπεία που θα επιλέξετε μπορεί να εξαρτώνται από διάφορα πράγματα, όπως:

• πόσο έχει εξαπλωθεί η νόσος
• πόσο γρήγορα μπορεί να αναπτύσσεται 
• τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε θεραπείας
• τι περιλαμβάνει κάθε θεραπεία
• τις πιθανές παρενέργειες κάθε θεραπείας
• τις δικές σας σκέψεις σχετικά με τις διάφορες θεραπείες
• πώς η θεραπεία που επιλέγετε τώρα μπορεί να επηρεάσει τις θεραπευτικές σας επιλογές αργότερα, εάν ο καρκίνος σας επανεμφανιστεί ή εξαπλωθεί
• τη γενική σας υγεία
• το προσδόκιμο επιβίωσης.

• Εάν ο καρκίνος περιορίζεται πλήρως μέσα στον προστάτη, η χειρουργική επέμβαση θα αφαιρέσει όλο τον καρκίνο.
• Ο προστάτης εξετάζεται με μικροσκόπιο για να δοθεί μια σαφέστερη εικόνα για το πόσο επιθετικός είναι ο καρκίνος σας, αν έχει εξαπλωθεί εκτός του προστάτη και αν χρειάζεστε περαιτέρω θεραπεία.
• Οι γιατροί σας μπορούν να αποκτήσουν μια καλύτερη ιδέα για το αν ο καρκίνος σας αφαιρέθηκε πλήρως κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Το επίπεδο του PSA σας θα πρέπει να πέσει τόσο χαμηλά ώστε να μην είναι δυνατή η ανίχνευσή του μετά τη χειρουργική επέμβαση.
• Εάν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καρκίνος σας έχει επανέλθει ή δεν αφαιρέθηκε ολόκληρος, μπορεί να έχετε τη δυνατότητα περαιτέρω θεραπείας.
• Ορισμένοι άνδρες βρίσκουν καθησυχαστικό να γνωρίζουν ότι ο προστάτης τους έχει αφαιρεθεί φυσικά.

Η χειρουργική επέμβαση ενέχει κινδύνους, όπως και κάθε μεγάλη επέμβαση.

• Μπορεί να έχετε παρενέργειες όπως προβλήματα στύσης και προβλήματα ούρησης.
• Μπορεί να χρειαστεί να μείνετε στο νοσοκομείο.
• Εάν ο καρκίνος έχει αρχίσει να εξαπλώνεται εκτός του προστάτη, η επέμβαση μπορεί να μην είναι σε θέση να αφαιρέσει όλο τον καρκίνο και μπορεί να χρειαστείτε περαιτέρω θεραπεία.
• Δεν θα μπορείτε να αποκτήσετε παιδιά με φυσικό τρόπο ή να εκσπερματώσετε μετά την επέμβαση, καθώς δεν θα μπορείτε να παράγετε σπέρμα, αλλά είναι δυνατόν να αποθηκεύσετε σπέρμα πριν από την επέμβαση.

• Εάν ο καρκίνος σας είναι εντοπισμένος ή τοπικά προχωρημένος, η ακτινοθεραπεία στοχεύει στην πλήρη εξάλειψη του καρκίνου.
• Πολλοί άνδρες μπορούν να συνεχίσουν πολλές από τις συνήθεις δραστηριότητές τους ενώ υποβάλλονται σε θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας και της οδήγησης.
• Η ακτινοθεραπεία μπορεί να είναι μια επιλογή ακόμη και αν δεν είστε σε θέση ή αρκετά καλά για χειρουργική επέμβαση.
• Η ίδια η θεραπεία διαρκεί μόνο περίπου 10 λεπτά,αν και θα χρειαστεί να την κάνετε καθημερινά για ένα μήνα περίπου, ανάλογα με το πρωτόκολλο που ακολουθείται.

• Η ουροδόχος κύστη σας μπορεί να χρειάζεται να είναι γεμάτη και το έντερό σας μπορεί να χρειάζεται να είναι άδειο κατά τη διάρκεια κάθε θεραπευτικής συνεδρίας. Μπορεί να σας χορηγηθεί φάρμακο που θα σας βοηθήσει να αδειάσετε το έντερό σας κάθε μέρα και μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να δράσει. Ορισμένοι άνδρες μπορεί να θεωρούν αυτή τη διαδικασία δύσκολη και άβολη.
• Ενδέχεται να χρειαστεί να κάνετε ταυτόχρονη ορμονική θεραπεία με όλες τις παρενέργειές της.
• Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως προβλήματα στο έντερο, στην ούρηση και στη στύση, καθώς και κούραση και αδυναμία. 
• Υπάρχει αύξηση του κινδύνου εμφάνισης άλλων καρκίνων μετά την ακτινοθεραπεία. 
• Μπορεί να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να μάθετε αν η θεραπεία έχει αποδώσει.
• Εάν κάνετε ακτινοθεραπεία ως πρώτη θεραπεία και ο καρκίνος σας επανέλθει ή εξαπλωθεί, μπορεί να μην είναι δυνατόν να χειρουργηθείτε στη συνέχεια και η ίδια η επέμβαση θα ενέχει σημαντικά περισσότερους κινδύνους από ό,τι εάν την κάνατε αρχικά. Αυτό συμβαίνει επειδή η ακτινοθεραπεία μπορεί να έχει βλάψει τον προστάτη και τους γύρω ιστούς, καθιστώντας δυσκολότερη την αφαίρεση του.

Η ρομποτική προστατεκτομή είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του προστάτη για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Οι χειρουργοί αφαιρούν τον προστάτη χρησιμοποιώντας λεπτά, εξειδικευμένα εργαλεία και μια κάμερα.

Τα κύρια πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής επέμβασης έναντι των παλαιότερων τεχνικών είναι:

• Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος.
• Λιγότερη απώλεια αίματος.
• Λιγότερες και μικρότερες ουλές.
• Αυξημένη ακρίβεια
• Ταχύτερη ανάρρωση.
• Μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο.
• Μικρότερος κίνδυνος μόλυνσης.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στα περισσότερα προηγμένα συστήματα υγείας πολύ περισσότερο από το 90% των χειρουργικών επεμβάσεων για τον καρκίνο του προστάτη γίνονται ρομποτικά και οι περισσότεροι χειρουργοί έχουν μεταβεί πλήρως από την ανοικτή και λαπαροσκοπική στη ρομποτική χειρουργική.

Όχι, αυτή η χειρουργική επέμβαση εκτελείται σε πολύ στενό χώρο με πολύ ευαίσθητες δομές, όπως τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για τη στύση, οι σφιγκτήρες και το ορθό. Επίσης, απαιτεί πολύ βαθιά γνώση της ανατομίας και των φυσιολογικών ανατομικών παραλλαγών της περιοχής, καθώς και κατανόηση της λειτουργικής σημασίας κάθε ανατομικού στοιχείου.

Επιπλέον αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα επέμβασης που οι λεπτομέρειες καθορίζουν το αποτέλεσμα.

Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να εμπιστεύεστε μόνο ουρολόγους που έχουν ολοκληρώσει ένα επίσημο πρόγραμμα εκπαίδευσης σε ένα κέντρα αναφοράς. 

Οι ασθενείς συνήθως παραμένουν στο νοσοκομείο για 1 νύχτα, αλλά αν ο ασθενής το επιθυμεί και η επέμβαση είναι νωρίς το πρωί, μπορεί ακόμη και να επιστρέψει στο σπίτι του την ίδια ημέρα.

Δεν υπάρχει ενιαία απάντηση σε αυτό, καθώς εξαρτάται από το αρχικό στάδιο και το στάδιο της υποτροπής της νόσου και τη θεραπεία που χορηγήθηκε αρχικά.  Σε γενικές γραμμές οι ασθενείς που έχουν εντοπισμένη υποτροπή στην περιοχή της πυέλου και το αρχικό τους στάδιο ήταν επίσης εντοπισμένο μπορούν να αντιμετωπιστούν με ακτινοθεραπεία εάν είχαν χειρουργηθεί αρχικά και το αντίστροφο εάν είχαν κάνει ακτινοθεραπεία αρχικά μπορούν να χειρουργηθούν.

Η πραγματικότητα είναι ότι η θεραπεία της υποτροπής του καρκίνου του προστάτη είναι μια πολύπλοκη απόφαση και θα πρέπει να συζητηθεί διεξοδικά με τον ουρολόγο και τον ογκολόγο σας.

Η επέμβαση για την αφαίρεση του προστάτη και ενδεχομένως των λεμφαδένων μετά από προηγούμενες θεραπείες όπως ακτινοθεραπεία, βραχυθεραπεία, εστιακή θεραπεία κ.λπ. ονομάζεται επίσης προστατεκτομή διάσωσης(salvage prostatectomy). Πρόκειται για μια πολύ,τεχνικά,απαιτητική επέμβαση που ενέχει σημαντικά περισσότερους κινδύνους λόγω της κακής επούλωσης και της ίνωσης που είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων θεραπειών.

Αυτό ευλόγως σημαίνει ότι εκτελείται μόνο από λίγους ουρολόγους που έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και την εμπειρία για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις αυτών των επεμβάσεων και να επιτύχουν καλά ογκολογικά και λειτουργικά αποτελέσματα.