Καρκίνος όρχεων

Ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί κακοήθη νεοπλασία του ανδρικού γεννητικού συστήματος, η οποία προέρχεται κυρίως από τα κύτταρα που προορίζονται να γίνουν σπερματοζωάρια και σπανιότερα από κύτταρά του όρχι, υπεύθυνα για την παραγωγή σπερματοζωαρίων. Παρά τη σχετικά χαμηλή επίπτωσή του, αποτελεί τον συχνότερο όγκο σε άνδρες ηλικίας 15–40 ετών.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς ο καρκίνος των όρχεων, με την κατάλληλη χειρουργική και ογκολογική αντιμετώπιση, εμφανίζει πολύ υψηλά ποσοστά ίασης, ακόμη και σε περιπτώσεις με μεταστατική νόσο.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισής του;

Ο καρκίνος των όρχεων είναι κακοήθης όγκος που αναπτύσσεται από τα γεννητικά κύτταρα του όρχι, τα οποία φυσιολογικά συμμετέχουν στη διαδικασία της σπερματογένεσης. Η νόσος εμφανίζεται όταν αυτά τα κύτταρα υποστούν γενετικές αλλοιώσεις, με αποτέλεσμα να χάνουν τον φυσιολογικό έλεγχο του πολλαπλασιασμού και της ωρίμανσής τους. Η διαταραχή αυτή οδηγεί σε ανεξέλεγκτη αύξηση του αριθμού των κυττάρων και σχηματισμό νεοπλασματικής μάζας μέσα στο παρέγχυμα του όρχι.

Αν και τα ακριβή αίτια δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως, η ανάπτυξη του καρκίνου των όρχεων φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική, επηρεαζόμενη από γενετικούς, ορμονικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που μεταβάλλουν τη φυσιολογική λειτουργία και εξέλιξη των γεννητικών κυττάρων.

Καρκίνος όρχεων & Προδιαθεσικοί παράγοντες

Οι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί ότι σχετίζονται με την εμφάνιση του καρκίνου των όρχεων είναι οι κάτωθι:

• Ηλικία: Εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες ηλικίας 15–35 ετών, αποτελώντας την πιο συχνή κακοήθεια αυτής της ηλικιακής ομάδας.
• Κρυψορχία: Η μη κάθοδος των όρχεων στο όσχεο κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο, ακόμη και μετά από χειρουργική αποκατάσταση.
• Ατομικό ιστορικό: Προηγούμενος καρκίνος στον έναν όρχι αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης νεοπλασίας και στον άλλο όρχι.
• Οικογενειακό ιστορικό: Συγγενείς πρώτου βαθμού (πατέρας ή αδελφός) με ιστορικό καρκίνου των όρχεων αυξάνουν τον κίνδυνο.
• Γενετικά σύνδρομα: Κληρονομικές ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Klinefelter, σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου.
• Υπογονιμότητα: Παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη σπερματογένεση φαίνεται να συνδέονται με μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας των γεννητικών κυττάρων.
• Ορμονικές διαταραχές: Μεταβολές στα επίπεδα ανδρογόνων και οιστρογόνων κατά την εμβρυϊκή ή εφηβική ανάπτυξη έχουν ενοχοποιηθεί.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η πιθανή συμβολή περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, τα φυτοφάρμακα κ.ά., έχει διερευνηθεί ως επιβαρυντικός μηχανισμός στην ανάπτυξη της νόσου, χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί σαφής αιτιολογική συσχέτιση.

Με ποια συμπτώματα εμφανίζεται ο καρκίνος των όρχεων;

Τα συμπτώματα του καρκίνου των όρχεων μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή.  Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις η πρώτη ένδειξη είναι μια ανώδυνη σκληρία ή διόγκωση στον έναν όρχι.

Η σκληρία αυτή συχνά ανακαλύπτεται τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή ή κατά τη διάρκεια αυτοεξέτασης. Με την πάροδο του χρόνου, ενδέχεται να εμφανιστούν και άλλα σημεία που υποδηλώνουν την παρουσία νεοπλασίας, όπως:

• Σκληρία ή αύξηση του μεγέθους του όρχι, συνήθως χωρίς πόνο.
• Αίσθημα βάρους ή τάσης στο όσχεο.
• Πόνος ή δυσφορία στους όρχεις ή στο όσχεο.
• Ξαφνική συλλογή υγρού γύρω από τον όρχι (υδροκήλη).
• Πόνος που αντανακλά στη βουβωνική χώρα ή στο κάτω μέρος της κοιλιάς.
• Επίμονος πόνος στη μέση ή στην οσφυϊκή χώρα.

Ο καρκίνος των όρχεων συνήθως προσβάλλει μόνο τον έναν όρχι, χωρίς να συνοδεύεται πάντα από έντονα συμπτώματα. Η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής εκτίμησης είναι καθοριστική για την έγκαιρη διάγνωση και την πλήρη ίαση.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση του καρκίνου των όρχεων βασίζεται στον συνδυασμό κλινικής αξιολόγησης, απεικονιστικού και εργαστηριακού ελέγχου. Η νόσος ανακαλύπτεται συχνά τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή κατά την αυτοεξέταση των όρχεων ή εντοπίζεται από τον θεράποντα ιατρό στο πλαίσιο προληπτικής φυσικής εξέτασης.

Η ψηλάφηση του οσχέου αποτελεί το πρώτο διαγνωστικό βήμα. Ειδικότερα, η ψηλάφηση όσχεου μπορεί να αναδείξει παρουσία σκληρίας, ασύμμετρης διόγκωσης ή αλλοίωσης της σύστασης του όρχι. Σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος, ακολουθεί υπερηχογράφημα οσχέου, το οποίο αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για τη διαφοροδιάγνωση καλοηθών και κακοήθων βλαβών, προσδιορίζοντας με ακρίβεια τη θέση, το μέγεθος και τη μορφολογία του όγκου.

Παράλληλα, πραγματοποιούνται αιματολογικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό καρκινικών δεικτών (AFP, β-hCG, LDH), οι οποίοι συμβάλλουν τόσο στη διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση της θεραπευτικής ανταπόκρισης. Τέλος, η αξονική τομογραφία θώρακος και άνω κοιλίας χρησιμοποιείται για την εκτίμηση πιθανών μεταστατικών εστιών και τον καθορισμό του σταδίου της νόσου, αποτελώντας απαραίτητο εργαλείο για τον ολοκληρωμένο ογκολογικό σχεδιασμό.

Καρκίνος όρχεων & Αντιμετώπιση

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου των όρχεων καθορίζεται από παράγοντες όπως:

• το στάδιο της νόσου.
• ο ιστολογικός τύπος του όγκου.
• η γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς.

Τα σεμινώματα χαρακτηρίζονται από βραδύτερη εξέλιξη και αυξημένη ευαισθησία στην ακτινοθεραπεία. Από την άλλη,  τα μη σεμινώματα παρουσιάζουν πιο επιθετική συμπεριφορά, ανταποκρινόμενα καλύτερα στη χημειοθεραπεία. Σε περιπτώσεις μικτών όγκων, η θεραπευτική στρατηγική ακολουθεί το πρωτόκολλο των μη σεμινωμάτων.

Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για όλες σχεδόν τις μορφές και τα στάδια του καρκίνου των όρχεων. Η ριζική ορχεκτομή συνιστά την κύρια επέμβαση, κατά την οποία ο πάσχων όρχις αφαιρείται μέσω τομής στη βουβωνική χώρα, με ταυτόχρονη απολίνωση των αγγείων και των λεμφικών οδών, ώστε να αποτραπεί η διασπορά νεοπλασματικών κυττάρων. Σε ορισμένες περιπτώσεις (ιδίως στα μη σεμινώματα) ενδείκνυται η εκτομή των οπισθοπεριτοναϊκών λεμφαδένων. Η θεραπεία ενδείκνυται είτε για θεραπευτικούς λόγους είτε για σκοπούς σταδιοποίησης της νόσου.

Η ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται κυρίως στα σεμινώματα μετά τη χειρουργική αφαίρεση. Στόχος είναι η εξάλειψη υπολειπόμενων νεοπλασματικών κυττάρων και η πρόληψη υποτροπής. Αντίστοιχα, η χημειοθεραπεία έχει βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση και τα ποσοστά επιβίωσης σε όλους τους τύπους κακοήθειας. Μπορεί να χορηγηθεί προεγχειρητικά ή μετεγχειρητικά, ανάλογα με το στάδιο και τη συμπεριφορά του όγκου, ενώ σε περιπτώσεις υποτροπής αποτελεί τη θεραπεία πρώτης επιλογής.

Ο συνδυασμός των θεραπευτικών μεθόδων, προσαρμοσμένος στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς, προσφέρει πολύ υψηλά ποσοστά ίασης. Έτσι, ο καρκίνος των όρχεων καθίσταται μία από τις πλέον ιάσιμες μορφές κακοήθειας στη σύγχρονη Ογκολογία.

Εάν εμφανίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, επικοινωνήστε με τον Ουρολόγο-Ανδρολόγο Γεράσιμο Φραγκούλη. Ο ιατρός διαθέτει εξειδίκευση στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου των όρχεων, εφαρμόζοντας τις πλέον σύγχρονες και ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές.